Is het slim om een (hybride) warmtepomp op een warmtenet aan te sluiten?

Bij installateur van warmtepompen HeatTransformers weten ze nog steeds niet wat ze meemaken, zegt eigenaar Stijn Otten. "We verkopen vijftig tot zeventig warmtepompen per week, hybride en volledig elektrisch. Het is een gekkenhuis en de wachttijden lopen bij sommige warmtepompen op."

De laatste tijd bespeurt hij wel een nieuwe trend: een aantal huiseigenaren die stadswarmte gebruiken (een warmtenet) van bijvoorbeeld een afvalcentrale of restwarmte van industrie, willen ook overstappen op een warmtepomp. In principe is de warmte al duurzaam opgewekt, maar het warmtetarief is gekoppeld aan de gasprijs. De hoge kosten stuiten sommige gebruikers tegen de borst.

"Onder meer in de Utrechtse wijk Leidsche Rijn kopen mensen hun contract met de warmtenetleverancier af", aldus Otten. "Wat ook gebeurt is dat een hybride warmtepomp zonder de combinatie met een cv-ketel wordt geïnstalleerd. Het grootste deel van het jaar is de warmtepomp de baas en soms springt het warme water van het warmtenet bij. Zo druk je de variabele kosten." Huiseigenaren hebben ook in dat geval recht op subsidie, wat neerkomt op 30 procent van de aanschafprijs.

Idee van warmtenet is dat hele wijken blijven aangesloten

Leverancier Eneco bevestigt tegen dagblad Trouw dat er consumenten zijn die uit een warmtenet stappen. De Autoriteit Consument & Markt heeft bepaald dat daar maximaal 2.893,67 euro voor mag worden gevraagd. Warmteleveranciers zijn er niet blij mee, want hun verdienmodel bestaat bij de gratie dat hele wijken overgaan op hetzelfde systeem, zegt Sanne de Boer, energietransitie-analist bij Rabobank. "Dat heeft te maken met de hoge kosten van de aanleg", zegt ze. "De infrastructuur van een warmtenet is veel duurder dan die van gas."

Koppel je het huis helemaal af van het warmtenet, dan heb je een volledig elektrische warmtepomp nodig. Die zijn duurder dan de hybride exemplaren. De rekensom wordt dan anders, zegt hoogleraar Energie Annelies Huygen van de Universiteit Utrecht en TNO. "Het jaarlijkse vastrecht bij een warmtenet is maximaal 494 euro en 131 euro voor de afleverset. In de praktijk vragen leveranciers ongeveer 25 procent minder dan dat."

Die vaste kosten moet je blijven betalen als je een warmtepomp neemt náást het warmtenet. "In de meeste gevallen is dat financieel gezien niet interessant om te doen", denkt Huygen. "Dan moet je wel erg veel warm water verbruiken om die vaste kosten eruit te krijgen, plus de investering in een hybride warmtepomp.

Daarbij maakt het ook nog uit hoe groot de besparing is die de warmtepomp oplevert, vult De Boer aan. "In combinatie met een gasketel bespaart een hybride systeem gemiddeld 60 procent aardgas, maar ik ken geen praktijkdata van de combinatie met warmtenetten."

Mochten mensen op grotere schaal (deels) afscheid nemen van het warmtenet, dan is dat een probleem voor de leveranciers, stelt De Boer. De rol van warmtenetten in de energietransitie is sowieso nog niet uitgespeeld. Sommige netten worden verwarmd met gas of met houtsnippers. Consumenten klagen dat ze niet kunnen overstappen van contract en dat de prijs is gekoppeld aan gas. Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) heeft laten weten dat dat het komende jaar nog niet verandert.

Kosten warmtenet aanzienlijk lager dan gaswarmte

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie wil het beeld dat over warmtenetten bestaat nuanceren. Voorzitter Olof van der Gaag ziet ook nog niet meteen problemen ontstaan als enkele consumenten van het net af willen. "Veel netten zijn ook nog aan het uitbreiden naar andere wijken."

Dat de prijs is gekoppeld aan gas klopt, zegt hij verder. "Maar we hebben laten berekenen dat huishoudens met een warmtenet nog aanzienlijk minder betalen dan mensen met een gascontract."

In oktober was een driejarig contract voor een warmtenet gemiddeld duurder dan het gastarief. In maart dit jaar was het verschil al 1.300 euro per jaar bij een warmtevraag van 35 gigajoule. Bij 15 gigajoule zijn afnemers van een warmtenet 500 euro goedkoper uit, afhankelijk van de lokale omstandigheden uiteraard. Ieder huishouden zou dan ook z'n eigen som moeten maken om te kijken of het loont om te investeren in een warmtepomp, zegt De Boer.

‍